Elektroniczna ewidencja akcyzowa i CEWA – najnowsze zmiany prawne

Ewidencja akcyzowa w formie elektronicznej – historia zmian prawnych

Ewidencja akcyzowa to zbiór danych dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy, które podlegają opodatkowaniu podatkiem akcyzowym. Ewidencja akcyzowa jest prowadzona przez podatników i podmioty uprawnione do obrotu wyrobami akcyzowymi, takie jak producenci, hurtownicy, importerzy, eksporterzy, magazyny podatkowe, sklepy wolnocłowe, placówki dyplomatyczne, organizacje międzynarodowe, itp.

Obowiązek prowadzenia ewidencji akcyzowej w formie elektronicznej od 01.01.2022 r.

Zgodnie z ustawą z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2021 poz. 694), od dnia 1 stycznia 2022 r. wprowadzono obowiązek prowadzenia ewidencji akcyzowej w formie elektronicznej przez wszystkie podmioty zobowiązane do jej prowadzenia. Obowiązek ten został wcielony w życie w celu zwiększenia kontroli nad obrotem wyrobami akcyzowymi, zapobiegania nadużyciom i ułatwienia wymiany informacji między organami podatkowymi i celno-akcyzowymi. Został on uregulowany w nowym artykule 138p ustawy o podatku akcyzowym, który określa zasady, zakres i sposób prowadzenia ewidencji akcyzowej w formie elektronicznej, a także sankcje za jej niedopełnienie.

Zgodnie z artykułem 138p ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym, ewidencja akcyzowa w formie elektronicznej jest prowadzona w systemie teleinformatycznym, który zapewnia:

• gromadzenie, przechowywanie i udostępnianie danych objętych ewidencją akcyzową w formie elektronicznej,
• możliwość weryfikacji poprawności i kompletności danych objętych ewidencją akcyzową w formie elektronicznej,
• możliwość przekazywania danych objętych ewidencją akcyzową w formie elektronicznej do organów podatkowych i celno-akcyzowych, a także do innych podmiotów uprawnionych do ich otrzymywania.

Zmiany w zakresie danych objętych ewidencjami i protokołami w stosunku do obecnych regulacji 

Rozporządzenie Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 11 czerwca 2021 r. w sprawie ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy (Dz.U. 2021, poz. 1150) wprowadziło zmiany w zakresie danych objętych ewidencjami i protokołami dotyczącymi wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy. Zmiany te weszły w życie z dniem 29 czerwca 2021 r. i dotyczą zarówno ewidencji akcyzowej w formie elektronicznej, jak i ewidencji akcyzowej w formie papierowej, której prowadzenie było wówczas dopuszczalne do końca 2021 r.

Zmiany te polegają na:

• wprowadzeniu nowych rodzajów danych objętych ewidencją akcyzową, takich jak numer certyfikatu bezpieczeństwa środka transportu, numer upoważnienia do obróbki, przetworzenia, zmiany kategorii lub przeznaczenia wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy, numer sprawy kontroli celno-akcyzowej, postępowania podatkowego lub karnego, zwrotu podatku akcyzowego lub zwolnienia od podatku akcyzowego, itp.,
• zmianie niektórych istniejących rodzajów danych objętych ewidencją akcyzową, takich jak numer identyfikacyjny wyrobu akcyzowego, który zastąpił dotychczasowy numer partii, numer administracyjny, który zastąpił dotychczasowy numer celnego, numer dokumentu towarzyszącego, który zastąpił dotychczasowy numer dokumentu przewozowego, itp.,
• uszczegółowieniu niektórych rodzajów danych objętych ewidencją akcyzową, takich jak rodzaj, kategoria, asortyment, marka, pojemność i stawka podatku akcyzowego wyrobu akcyzowego, które mają być podawane zgodnie z klasyfikacją wyrobów akcyzowych określoną w załączniku nr 1 do ustawy o podatku akcyzowym,
• ujednoliceniu zakresu danych objętych ewidencją akcyzową dla różnych podmiotów prowadzących ewidencję akcyzową, tak aby nie było rozróżnienia między podatnikami a podmiotami uprawnionymi do obrotu wyrobami akcyzowymi, a także między podmiotami krajowymi a podmiotami zagranicznymi,
• wprowadzeniu obowiązku prowadzenia ewidencji akcyzowej w formie elektronicznej dla wszystkich podmiotów zobowiązanych do jej prowadzenia, z wyjątkiem podmiotów, które mogą prowadzić ewidencję akcyzową w formie papierowej do końca 2021 r.

Rozporządzenie Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 11 czerwca 2021 r. w sprawie ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy (Dz.U. 2021, poz. 1150) uchyliło również rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2019 r. w sprawie ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy (Dz. U. poz. 2534), które dotychczas regulowało zakres danych objętych ewidencją akcyzową w formie papierowej.

Przepisy przejściowe 

Zgodnie z przepisami przejściowymi ustawy z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2021 poz. 694), podmioty prowadzące ewidencję akcyzową w formie papierowej do dnia 31 grudnia 2021 r. są obowiązane do zamknięcia tej ewidencji, chyba że dane zawarte w tej ewidencji odpowiadają zakresowi danych objętych ewidencją akcyzową w formie elektronicznej. Zamknięcie ewidencji akcyzowej w formie papierowej polega na sporządzeniu protokołu zamknięcia ewidencji, który zawiera:

• nazwę i adres podmiotu prowadzącego ewidencję akcyzową,
• numer identyfikacji podatkowej podmiotu prowadzącego ewidencję akcyzową,
• datę i miejsce zamknięcia ewidencji akcyzowej,
• ilość i wartość wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy, które są posiadane przez podmiot prowadzący ewidencję akcyzową na dzień zamknięcia ewidencji akcyzowej,
• podpis osoby uprawnionej do prowadzenia ewidencji akcyzowej.

Protokół zamknięcia ewidencji akcyzowej w formie papierowej jest przechowywany przez podmiot prowadzący ewidencję akcyzową przez okres 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło zamknięcie ewidencji akcyzowej. Protokół ten jest udostępniany na żądanie organom podatkowym i celno-akcyzowym.

Jeżeli dane zawarte w ewidencji akcyzowej w formie papierowej odpowiadają zakresowi danych objętych ewidencją akcyzową w formie elektronicznej, podmiot prowadzący ewidencję akcyzową w formie papierowej nie jest obowiązany do zamknięcia tej ewidencji, lecz może kontynuować jej prowadzenie do dnia 31 grudnia 2021 r. W takim przypadku, podmiot ten jest obowiązany do wprowadzenia danych z ewidencji akcyzowej w formie papierowej do systemu teleinformatycznego nie później niż w dniu 31 stycznia 2022 r. lub w innym terminie określonym przez organ podatkowy lub celno-akcyzowy.

Możliwość prowadzenia ewidencji wg dotychczasowych zasad do końca 2021 r.

Zgodnie z przepisami przejściowymi ustawy z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2021 poz. 694), podmioty prowadzące ewidencję akcyzową w formie papierowej do dnia 28 czerwca 2021 r. mogą kontynuować prowadzenie tej ewidencji wg dotychczasowych zasad do dnia 31 grudnia 2021 r., pod warunkiem że:

• nie dokonują zmiany zakresu działalności, która wymagałaby zmiany zakresu danych objętych ewidencją akcyzową,
• nie dokonują zmiany siedziby, miejsca prowadzenia działalności, magazynu podatkowego, sklepu wolnocłowego, placówki dyplomatycznej, organizacji międzynarodowej lub innego miejsca, w którym znajdują się wyroby akcyzowe i znaki akcyzy,
• nie dokonują zmiany rodzaju, kategorii, asortymentu, marki, pojemności, stawki podatku akcyzowego, numeru partii, numeru identyfikacyjnego, numeru celnego, numeru administracyjnego, numeru dokumentu towarzyszącego lub innego dokumentu potwierdzającego legalność posiadania, nabywania, wytwarzania, wprowadzania, wydawania, zużywania, niszczenia, utraty lub zwrotu wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy,
• nie dokonują zmiany podmiotów, z którymi dokonują transakcji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy, ich nazwy, adresu, numeru identyfikacji podatkowej, numeru rejestracji celnej, numeru upoważnienia do obrotu wyrobami akcyzowymi lub innego dokumentu potwierdzającego uprawnienie do obrotu wyrobami akcyzowymi,
• nie dokonują zmiany środków transportu, którymi przemieszczają, przekazują lub odbierają wyroby akcyzowe i znaki akcyzy, ich rodzaju, marki, modelu, numeru rejestracyjnego, numeru identyfikacyjnego, numeru certyfikatu bezpieczeństwa lub innego dokumentu potwierdzającego zgodność środka transportu z wymogami technicznymi i prawymi,
• nie dokonują zmiany miejsc, w których dokonują obróbki, przetworzenia, zmiany kategorii lub przeznaczenia wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy, ich nazwy, adresu, numeru identyfikacji podatkowej, numeru rejestracji celnej, numeru upoważnienia do obróbki, przetworzenia, zmiany kategorii lub przeznaczenia wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy lub innego dokumentu potwierdzającego uprawnienie do obróbki, przetworzenia, zmiany kategorii lub przeznaczenia wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy,
• nie podlegają kontroli celno-akcyzowej, postępowaniu podatkowemu lub karnemu, zwrotowi podatku akcyzowego lub zwolnieniu od podatku akcyzowego w odniesieniu do wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy,
• nie podlegają innym zdarzeniom mającym wpływ na stan i ruch wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy.

Podmioty prowadzące ewidencję akcyzową w formie papierowej wg dotychczasowych zasad do dnia 31 grudnia 2021 r. są obowiązane do zamknięcia tej ewidencji i wprowadzenia danych z niej do systemu teleinformatycznego nie później niż w dniu 31 stycznia 2022 r. lub w innym terminie określonym przez organ podatkowy lub celno-akcyzowy.

Terminy zmian w ustawie o podatku akcyzowym

Obowiązek prowadzenia ewidencji akcyzowej w formie elektronicznej, który miał wejść w życie z dniem 1 stycznia 2022 r., został kilkakrotnie przesunięty przez kolejne nowelizacje ustawy o podatku akcyzowym. Obecnie, obowiązek ten nie obowiązuje w ogóle, ponieważ został uchylony przez ustawę z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2023.1598). Historia zmian terminów wejścia w życie obowiązku prowadzenia ewidencji akcyzowej w formie elektronicznej przedstawia się w sposób następujący:

• Przesunięcie terminu na 01.01.2023 r. – doszło do przesunięcia wejścia w życie obowiązku prowadzenia ewidencji akcyzowych w formie elektronicznej na 01.01.2023 r. przez ustawę z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2021.2313). Ustawa ta wprowadziła również zmiany w rozporządzeniu Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 11 czerwca 2021 r. w sprawie ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy (Dz.U. 2021, poz. 1150) przez rozporządzenie MFFiPR z dnia 29 grudnia 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy (Dz.U.2021.2475). Zmiany te polegały na dostosowaniu terminów wprowadzania danych do systemu teleinformatycznego oraz zamknięcia ewidencji akcyzowej w formie papierowej do nowego terminu wejścia w życie obowiązku prowadzenia ewidencji akcyzowej w formie elektronicznej.
• Przesunięcie terminu na 01.02.2024 r. – doszło do kolejnego przesunięcia wejścia w życie obowiązku prowadzenia ewidencji akcyzowych w formie elektronicznej na 01.02.2024 r. przez ustawę z dnia 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2022.2707). Ustawa ta wprowadziła również zmiany w rozporządzeniu Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 11 czerwca 2021 r. w sprawie ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy (Dz.U. 2021, poz. 1150) przez rozporządzenie MF z dnia 22 grudnia 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy (Dz.U.2022.2836). Zmiany te polegały na dostosowaniu terminów wprowadzania danych do systemu teleinformatycznego oraz zamknięcia ewidencji akcyzowej w formie papierowej do nowego terminu wejścia w życie obowiązku prowadzenia ewidencji akcyzowej w formie elektronicznej.
• Uchylenie obowiązku prowadzenia ewidencji akcyzowej w formie elektronicznej – doszło do uchylenia obowiązku prowadzenia ewidencji akcyzowych w formie elektronicznej przez ustawę z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2023.1598). Ustawa ta uchyliła artykuł 138p ustawy o podatku akcyzowym, który wprowadzał ten obowiązek, oraz wprowadziła zmiany w rozporządzeniu Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 11 czerwca 2021 r. w sprawie ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy (Dz.U. 2021, poz. 1150) przez rozporządzenie MF z dnia 30 czerwca 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy (Dz.U.2023.1620). Zmiany te polegały na przywróceniu możliwości prowadzenia ewidencji akcyzowej w formie papierowej dla wszystkich podmiotów zobowiązanych do jej prowadzenia.

W uzasadnieniu do ustawy z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2023.1598) podano, że uchylenie obowiązku prowadzenia ewidencji akcyzowej w formie elektronicznej wynika z konieczności dostosowania przepisów akcyzowych do nowej ustawy o podatku od towarów i usług, która wprowadza system e-faktur. System ten ma zapewnić pełną elektronizację obiegu dokumentów podatkowych i umożliwić efektywną kontrolę nad obrotem towarowym i usługowym. W związku z tym, uznano, że prowadzenie ewidencji akcyzowej w formie elektronicznej jest zbędne i stanowi nadmierny obciążenie dla podmiotów gospodarczych. W uzasadnieniu podano również, że „(…) z dniem 1 stycznia 2024 r. będą więc obowiązywać przepisy nowego rozporządzenia ws. ewidencji i dokumentacji w akcyzie umożliwiające prowadzenie jej także w postaci papierowej.”

Planowane zmiany w ustawie o podatku akcyzowym – wprowadzenie CEWA

Podatek akcyzowy jest podatkiem pośrednim nakładanym na niektóre towary, takie jak alkohol, tytoń, paliwa czy energia elektryczna. Jego celem jest nie tylko uzyskanie dochodów dla budżetu państwa, ale także kształtowanie zachowań konsumenckich i ochrona zdrowia i środowiska. Podatek akcyzowy jest regulowany przez ustawę z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz.U. z 2023 r. poz. 1080, z późn. zm.).

W celu ograniczenia nieprawidłowości w obrocie niektórymi towarami oraz usprawnienia funkcjonowania Krajowej Administracji Skarbowej (KAS), rząd przygotował projekt z dnia 11 lipca 2023 r. ustawy o zmianie niektórych ustaw, w tym ustawy o podatku akcyzowym (druk Sejmowy nr 3633). Projekt ten wprowadza szereg zmian dotyczących m.in. obowiązków podmiotów zajmujących się produkcją, przemieszczaniem, przechowywaniem i sprzedażą wyrobów akcyzowych oraz znaków akcyzy.

Jedną z najważniejszych zmian jest wprowadzenie systemu teleinformatycznego CEWA (Centralna Ewidencja Wyrobów Akcyzowych), który ma na celu usprawnić nadzór nad obrotem wyrobami akcyzowymi i znakami akcyzy oraz zapewnić szybką i skuteczną wymianę informacji między podmiotami gospodarczymi, a organami podatkowymi. System CEWA ma zostać uruchomiony od 1 stycznia 2024 r.

Cel wprowadzenia systemu CEWA

System CEWA ma umożliwić prowadzenie i przechowywanie ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy w formie elektronicznej. Ewidencje i dokumentacje te mają obejmować m.in.:

• dane o produkcji, przemieszczaniu, przechowywaniu i sprzedaży wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy,
• dane o ilościach i wartościach wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy,
• dane o podmiotach uczestniczących w obrocie wyrobami akcyzowymi i znakami akcyzy,
• dane o zwolnieniach, ulgach i zwrotach podatku akcyzowego.

Ewidencje i dokumentacje prowadzone i przechowywane przy użyciu systemu CEWA mają być dostępne dla organów podatkowych, celnych i kontrolnych, a także dla podmiotów uprawnionych do otrzymywania informacji na podstawie przepisów prawa. Dane wprowadzone do ewidencji i innej dokumentacji mają być przechowywane w CEWA przez 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym zostały wprowadzone, po czym mają być usuwane.

W ramach systemu CEWA mają być również prowadzone rejestry dotyczące wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy, takie jak:

• rejestr wyrobów akcyzowych,
• rejestr znaków akcyzy,
• rejestr podmiotów uczestniczących w obrocie wyrobami akcyzowymi i znakami akcyzy,
• rejestr zwolnień, ulg i zwrotów podatku akcyzowego.

Rejestry te mają służyć do identyfikacji i weryfikacji wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy oraz podmiotów zajmujących się nimi, a także do ustalania podstawy opodatkowania i wysokości podatku akcyzowego.

Protokoły z kontroli wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy

W związku z wprowadzeniem systemu CEWA, projekt ustawy przewiduje również obowiązek sporządzania protokołów z kontroli wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy, które mają być prowadzone przez organy podatkowe, celne i kontrolne. Protokoły te mają zawierać m.in.:

• dane identyfikacyjne podmiotu kontrolowanego i kontrolującego,
• datę, miejsce i czas trwania kontroli,
• zakres i cel kontroli,
• wyniki kontroli,
• stwierdzone nieprawidłowości i ich skutki,
• zalecenia i terminy ich realizacji,
• podpis kontrolującego i kontrolowanego lub ich pełnomocników.

Protokoły powinny być przechowywane do celów kontroli przez 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym zostały sporządzone.

Szczegółowy zakres danych, które powinny znajdować się w ewidencjach, dokumentacjach, rejestrach i protokołach, a także wzory protokołów, mają być określone przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych, w drodze rozporządzeń. Minister ten ma uwzględnić konieczność zapewnienia właściwej kontroli nad wyrobami akcyzowymi i wydanymi znakami akcyzy, a także właściwego poboru akcyzy od wyrobów akcyzowych i funkcjonowania zwolnień od akcyzy.

Projekty rozporządzeń wykonawczych regulujące funkcjonowanie systemu CEWA

Wraz z projektem ustawy z 11 lipca 2023 r., do Sejmu przekazano również projekty rozporządzeń wykonawczych, które mają regulować kwestie związane z systemem CEWA. Są to:

• projekt rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy, który określa
• projekt rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy, który określa:

• rodzaje i zakres danych, które mają być wprowadzane do systemu CEWA przez podmioty zobowiązane do prowadzenia ewidencji i innych dokumentacji,
• sposób i terminy wprowadzania danych do systemu CEWA,
• sposób i terminy korygowania danych wprowadzonych do systemu CEWA,
• sposób i terminy usuwania danych z systemu CEWA,
• sposób i terminy udostępniania danych z systemu CEWA organom podatkowym, celnym i kontrolnym oraz podmiotom uprawnionym do otrzymywania informacji,
• sposób i terminy otrzymywania danych z systemu CEWA przez podmioty zobowiązane do prowadzenia ewidencji i innych dokumentacji,
• sposób i terminy archiwizowania danych z systemu CEWA,
• sposób i terminy zabezpieczania danych przed utratą, zniszczeniem, uszkodzeniem, nieuprawnionym dostępem lub zmianą.

• projekt rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie sposobu prowadzenia ewidencji i innych dokumentacji oraz rejestrów dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy, który określa:

• rodzaje i zakres danych, które mają być wprowadzane do systemu CEWA przez podmioty zobowiązane do prowadzenia rejestrów,
• sposób i terminy wprowadzania danych do systemu CEWA,
• sposób i terminy korygowania danych wprowadzonych do systemu CEWA,
• sposób i terminy usuwania danych z systemu CEWA,
• sposób i terminy udostępniania danych z systemu CEWA organom podatkowym, celnym i kontrolnym oraz podmiotom uprawnionym do otrzymywania informacji,
• sposób i terminy otrzymywania danych z systemu CEWA przez podmioty zobowiązane do prowadzenia rejestrów,
• sposób i terminy archiwizowania danych z systemu CEWA,
• sposób i terminy zabezpieczania danych przed utratą, zniszczeniem, uszkodzeniem, nieuprawnionym dostępem lub zmianą,
• wzory rejestrów dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy.

• projekt rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie protokołów z kontroli wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy, który określa:

• rodzaje i zakres danych, które mają być wprowadzane do systemu CEWA przez organy podatkowe, celne i kontrolne w związku z prowadzeniem kontroli wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy,
• sposób i terminy wprowadzania danych do systemu CEWA,
• sposób i terminy korygowania danych wprowadzonych do systemu CEWA,
• sposób i terminy usuwania danych z systemu CEWA,
• sposób i terminy udostępniania danych z systemu CEWA podmiotom kontrolowanym i innym podmiotom uprawnionym do otrzymywania informacji,
• sposób i terminy otrzymywania danych z systemu CEWA przez organy podatkowe, celne i kontrolne,
• sposób i terminy archiwizowania danych z systemu CEWA,
• sposób i terminy zabezpieczania danych przed utratą, zniszczeniem, uszkodzeniem, nieuprawnionym dostępem lub zmianą,
• wzory protokołów z kontroli wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy.

Projekty rozporządzeń wykonawczych są zgodne z projektem ustawy i mają na celu zapewnić prawidłowe i sprawne funkcjonowanie systemu CEWA oraz zapobiegać nadużyciom i oszustwom w obrocie wyrobami akcyzowymi i znakami akcyzy.

Planowane zmiany w ustawie o podatku akcyzowym – w tym wprowadzenie CEWA – mają na celu usprawnić nadzór nad obrotem wyrobami akcyzowymi i znakami akcyzy oraz zapewnić szybką i skuteczną wymianę informacji między podmiotami gospodarczymi a organami podatkowymi. System CEWA ma być uruchomiony od 1 stycznia 2024 r. i ma wymagać prowadzenia i przechowywania ewidencji, dokumentacji, rejestrów i protokołów w formie elektronicznej. Szczegółowe zasady dotyczące systemu CEWA mają być określone przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych, w drodze rozporządzeń. Wraz z projektem ustawy, do Sejmu przekazano również projekty rozporządzeń wykonawczych, które mają regulować kwestie związane z systemem CEWA.

CEWA – udostępnienie prototypu wzorca schemy xsd

16 luty 2023 na stronie PUESC opublikowany został komunikat informujący o udostępnieniu prototypu wzorca schemy w ramach realizowanych konsultacji projektu Centralna Ewidencja Wyrobów Akcyzowych (CEWA).

Prototyp wzorca schemy xsd zawiera: 

• Schema xsd – plik xsd (337 KB)
• Dokumentacja schemy xsd – prototyp wzorca – plik doc (11,2 MB)
• Specyfikacja procesu przesyłania pliku XML do aplikacji CEWA wersja 1.0 – plik docx (50,3 KB)

Przedsiębiorcy mieli możliwość zgłaszania ewentualnych uwag do 30 marca 2023 roku. 

Centralna Ewidencja Wyrobów Akcyzowych – kiedy wejdzie w życie?

Kiedy CEWA zacznie obowiązywać?

Zgodnie z projektem nowelizacji ustawy o podatku akcyzowym z dnia 11 lipca 2023 r., CEWA ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2024 r. Jednak projekt przewiduje również przepis przejściowy (art. 23), który daje podmiotom zobowiązanym do prowadzenia ewidencji akcyzowych 18 miesięcy na dostosowanie się do nowych zasad. Oznacza to, że do 30 czerwca 2025 r. podmioty te będą mogły prowadzić ewidencje akcyzowe w postaci elektronicznej na podstawie dotychczasowych przepisów, a także korzystać z dotychczasowej dokumentacji, o której mowa w art. 138p ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym. Po tym terminie, podmioty te będą musiały prowadzić ewidencje akcyzowe wyłącznie w systemie CEWA, a także stosować nowe wzory dokumentów akcyzowych, takie jak deklaracje, zgłoszenia czy zeznania.

Jak się zarejestrować w Centralnej Ewidencji Wyrobów Akcyzowych?

Jak zostało to już wspomniane, aby móc korzystać z systemu CEWA, podmioty zobowiązane do prowadzenia ewidencji akcyzowych będą musiały się zarejestrować w Centralnym Rejestrze Podmiotów Akcyzowych (CRPA), który jest częścią systemu CEWA. Rejestracja w CRPA będzie możliwa przez Platformę Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych (PUESC), na której podmioty te będą musiały założyć konto i zarejestrować swoje dane oraz reprezentację. Rejestracja w CRPA powinna nastąpić do 30 czerwca 2023 r., jednak rozpoczęcie procedury rejestracyjnej do tego terminu będzie uznawane za dochowanie terminu, pod warunkiem zakończenia procesu rejestracji i zarejestrowania podmiotu w CRPA do 31 sierpnia 2023 r. Po zarejestrowaniu się w CRPA, podmioty te będą mogły uzyskać dostęp do systemu CEWA i prowadzić w nim ewidencje akcyzowe.

Jakie są korzyści z CEWA?

System CEWA ma przynieść wiele korzyści zarówno dla podatników, jak i dla administracji skarbowej. Z punktu widzenia przedsiębiorców opisywany system przyczyni się zarówno do uproszczenia, jak i ujednolicenia obowiązków ewidencyjnych. Poza tym CEWA ma zapewnić eliminację papierowej dokumentacji, szybszą i łatwiejszą komunikację z organami podatkowymi, a także większą przejrzystość i bezpieczeństwo obrotu wyrobami akcyzowymi. Z kolei z punktu widzenia administracji skarbowej, system CEWA ma zapewnić lepszy nadzór i kontrolę nad obrotem wyrobami akcyzowymi, poprawę jakości i aktualności danych. Naturalnie w znacznym stopniu przyczyni się on także do wykrywania i zapobiegania nadużyciom i oszustwom podatkowym.