Już od 1 stycznia 2025 r. w życie wejdą przepisy ustawy o CIT. Zgodnie z ich treścią niektóre podmioty (m.in. spółki wchodzące w skład podatkowej grupy kapitałowej) przedsiębiorstwa zostaną zobligowane do prowadzenia ksiąg rachunkowych za pomocą programów komputerowych.
Czym jest JPK CIT i jaki jest cel jego wdrożenia?
JPK CIT to nowa struktura raportowania podatkowego, która wchodzi w życie od 1 stycznia 2025 roku. Wprowadzenie JPK CIT jest kolejnym krokiem w cyfryzacji polskiego systemu podatkowego, mającym na celu zwiększenie przejrzystości i efektywności kontroli podatkowej. Nowe przepisy nakładają na podatników CIT obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych w formie elektronicznej oraz przesyłania ich do urzędów skarbowych zgodnie z określonymi strukturami logicznymi.
W pierwszej kolejności obowiązek ten obejmie podatników, których roczne przychody przekraczają 50 milionów euro oraz podatkowe grupy kapitałowe. Wprowadzenie JPK CIT ma na celu usprawnienie procesu kontroli podatkowej poprzez umożliwienie organom podatkowym szybszego i bardziej efektywnego dostępu do danych finansowych przedsiębiorstw. Dzięki temu możliwe będzie szybsze wykrywanie nieprawidłowości oraz przeciwdziałanie oszustwom podatkowym.
Ponadto, JPK CIT ma na celu zredukowanie obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorców poprzez standaryzację formatu raportowania. Przedsiębiorstwa będą mogły korzystać z nowoczesnych narzędzi informatycznych do generowania i przesyłania danych, co przyczyni się do zwiększenia efektywności zarządzania finansami. W dłuższej perspektywie, wprowadzenie JPK CIT może przyczynić się do poprawy klimatu inwestycyjnego w Polsce, poprzez zwiększenie transparentności i przewidywalności systemu podatkowego.
Ewolucja zmian przepisów w zakresie raportowania JPK CIT
Ewolucja zmian przepisów w zakresie raportowania JPK CIT poprzedzona została wprowadzeniem obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych w formie elektronicznej i raportowania JPK_CIT (dodany art. 9 ust. 1c ustawy o CIT). Było to konieczne, gdyż w przeciwnym razie ustawodawca nie byłby w stanie wdrożyć przepisów nakładających na podatników obowiązek raportowania w/w dokumentacji w postaci elektronicznej (na mocy ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2021.2105)). Początkowo obowiązek raportowania w formie elektronicznej miał zostać wprowadzony już 1 stycznia 2023, jednak finalnie zdecydowano się na przesunięcie tego terminu; najpierw na rok 2024 (na mocy ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2534), a obecnie na rok 2025 (na mocy ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1059)). Następnie w projekcie rozporządzenia MF uszczegóławiającego zakres danych dodatkowych opublikowano na RCL w listopadzie 2023 r. (nr z wykazu prac legislacyjnych: 825) doprecyzowany został zakres danych, które mają być raportowane. Swoistym uzupełnieniem powyższego dokumentu jest rozporządzenie MF z dnia 16 sierpnia 2024 r. w sprawie dodatkowych danych, o które należy uzupełnić prowadzone księgi rachunkowe podlegające przekazaniu na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Wspomniane rozporządzenie ogłoszone zostało w Dzienniku Ustaw z dnia 29 sierpnia 2024 r.
(Dz. U. 2024, poz. 1314).
JPK CIT – kto będzie zobowiązany do raportowania?
Podatnicy prowadzący księgi rachunkowe są obowiązani prowadzić te księgi przy użyciu programów komputerowych oraz przesyłać właściwemu naczelnikowi US te księgi po zakończeniu roku podatkowego, w terminie do dnia upływu terminu złożenia zeznania.
Obowiązek składania JPK_CIT nie ciąży na niektórych kategoriach podatników:
- zwolnionych z CIT podmiotowo, ale z zastrzeżeniem fundacji rodzinnych,
- zwolnionych z CIT przedmiotowo, którzy mogą składać deklaracje papierowe,
- prowadzących uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów (niektóre NGOs).
JPK CIT – zakres danych do raportowania
Zakres danych określa rozporządzenie MF w sprawie dodatkowych danych, o które należy uzupełnić prowadzone księgi. Niektóre dodatkowe wymagania różnią się w zależności od rodzaju biznesu czy też kategorii podatników.
Struktura logiczna ksiąg rachunkowych
Struktura logiczna ksiąg rachunkowych jest zestawieniem wymagań odnośnie formatu i zawartości plików elektronicznych, które przedsiębiorstwa przekazywać będą do urzędów skarbowych. Począwszy od roku 2025 przedsiębiorstwa zostaną zobligowane do uwzględnienia w strukturze logicznej ksiąg rachunkowych znaczników identyfikujących konta ksiąg. Z kolei od 2026 roku obowiązywać będzie dodatkowo nowy wymóg, zgodnie z którym przedsiębiorstwa wskazywać będą numer identyfikacji kontrahenta, a także numer faktury w Krajowym Systemie e-Faktur oraz różnice pomiędzy wynikiem bilansowym, a podatkowym.
Harmonogram wdrożenia nowych zasad cyfryzacji dokumentacji księgowej w JPK CIT
Proces wejścia w życie nowych przepisów zostanie rozłożony na etapy. Wdrożenie nowych zasad będzie miało okres przejściowy, który pozwoli firmom dostosować się do nowych wymogów. Dzięki temu przedsiębiorstwa zyskają czas na wdrożenie właściwych systemów oraz przeszkoleniu pracowników.
Co i w jaki sposób należy raportować?
JPK_CIT, ponad zapisy z ksiąg rachunkowych, ma dodatkowo zawierać w szczególności:
- NIP kontrahenta,
- numer identyfikujący fakturę sprzedaży w KSeF,
- znacznik identyfikujący konto księgowe (słowniki),
- dane potwierdzające nabycie, wytworzenie lub wykreślenie z ewidencji ŚT,
- wysokość, rodzaj i typ różnicy pomiędzy wynikiem bilansowym i podatkowym.
Po konsultacjach struktur, Ministerstwo Finansów opublikowało kolejne wzory: struktury JPK_KR_PD oraz wyodrębnionej struktury JPK_ST_KR, zawierającej wzór struktury logicznej w zakresie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Struktury logiczne postaci elektronicznej ksiąg rachunkowych, o których mowa w art. 9 ust. 1c i 1e ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych oraz art. 24a ust. 1e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w związku z art. 193a § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa dostępne są na stronie Ministerstwa Finansów pod adresem https://www.gov.pl/web/kas/struktury-jpk-w-podatkach-dochodowych.
Pierwsze raportowanie
Na mocy art. 66 ust. 2 ustawy wprowadzającej JPK_CIT, podatnicy podlegający opisywanemu obowiązkowi zobowiązani są do prowadzenia ksiąg przy użyciu programów komputerowych
i przesyłania takowych po raz pierwszy za rok podatkowy rozpoczynający się po dniu:
1) 31.12.2024 r. – w przypadku PGK i największych podatników CIT (przychody > 50 mln euro);
2) 31.12.2025 r. – w przypadku innych podatników składających JPK_VAT;
3) 31.12.2026 r. – w przypadku pozostałych podmiotów.
Pierwsze raportowanie – wyłączenia
Na mocy paragrafu 5 rozporządzenia w sprawie dodatkowych danych do JPK_CIT, księgi przekazywane za rok podatkowy, który rozpoczyna się po dniu 31 grudnia 2024 r. a przed dniem 1 stycznia 2026 r., mogą nie być uzupełniane o niektóre dane dodatkowe, tj.
- NIP kontrahenta,
- numer identyfikujący fakturę w KSeF,
- dane potwierdzające nabycie, wytworzenie lub wykreślenie ŚT lub WNiP z ewidencji,
- wysokość różnicy pomiędzy wynikiem bilansowym i podatkowym.
Dodatkowo księgi przekazywane za rok podatkowy, który rozpoczyna się po dniu 31 grudnia 2024 r. a przed dniem 1 stycznia 2026 r., w przypadku podmiotów stosujących MSR/MSSF mogą nie być uzupełniane o znaczniki kont rachunkowych.
Pierwsze raportowanie – zwolnienie z obowiązku (projekt)
Jednym z najnowszych projektów Ministerstwa Finansów jest projekt rozporządzenia w sprawie zwolnienia z obowiązku przesyłania danych z ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających przekazaniu na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12391550), zgodnie z treścią którego zwalnia się podatników i spółki niebędące osobami prawnymi z obowiązku przesyłania raportowania w zakresie danych z ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych za rok podatkowy, który rozpoczyna się po dniu 31 grudnia 2024 r., a przed dniem 1 stycznia 2026 r., a w przypadku spółek niebędących osobami prawnymi – za rok obrotowy, który rozpoczyna się po dniu 31 grudnia 2024 r., a przed dniem 1 stycznia 2026 r. (par. 2 rozporządzenia).
JPK CIT – wyłączenia dla wszystkich
Wyłączenie dla wszystkich podlegających opisywanemu obowiązkowi (które obowiązywać będzie zarówno w pierwszym roku raportowania, jak i w latach kolejnych), zostało zawarte w paragrafie 4 rozporządzenia w sprawie dodatkowych danych do JPK_CIT. Zgodnie z jego treścią przekazywane księgi mogą nie być uzupełniane o dodatkowe dane dotyczące ŚT lub WNIP wprowadzonych do ewidencji przed dniem 1 stycznia 2025 r., z zastrzeżeniem nr KSeF faktury sprzedaży (o ile został nadany) oraz daty wykreślenia z ewidencji (te dane należy uwzględnić także dla „historycznych” ST lub WNiP).
Warto zatem zapamiętać, że:
- Pierwsze struktury logiczne JPK_KR_PD przedsiębiorcy będą musieli złożyć w marcu 2026 roku, za rok podatkowy 2025.
- Kolejne grupy podatników będą objęte obowiązkiem w latach 2026 i 2027.
Pomoc dla przedsiębiorców
Ministerstwo Finansów opublikowało broszury odnoszące się do struktury logicznej księgi rachunkowej JPK_KR_PD i ewidencji środków trwałych. Przedsiębiorstwa mogą kierować pytania dotyczące nowego obowiązku przedsiębiorcy mogą kierować na adres e-mail: helpdesk@mf.gov.pl. Dodatkowo Ministerstwo Finansów ma w planach uruchomienie dedykowanej infolinii oraz platformy internetowej. Za jej pomocą firmy będą mogły uzyskać pomoc techniczną i odpowiedzi na pytania dotyczące nowych przepisów.
Zalety JPK CIT
Jednolity Plik Kontrolny dla podatku dochodowego od osób prawnych (JPK CIT) to narzędzie, które przynosi wiele korzyści zarówno dla podatników, jak i administracji skarbowej. Oto najważniejsze zalety JPK CIT:
Zwiększona przejrzystość i kontrola
JPK CIT umożliwia bardziej szczegółową i przejrzystą kontrolę nad rozliczeniami podatkowymi przedsiębiorstw. Dzięki temu organy skarbowe mogą szybciej i skuteczniej wykrywać nieprawidłowości oraz unikać oszustw podatkowych. Przedsiębiorstwa są zobowiązane do regularnego raportowania swoich transakcji, co zwiększa transparentność ich działalności finansowej.
Automatyzacja i uproszczenie procesów
Wprowadzenie JPK CIT automatyzuje wiele procesów związanych z raportowaniem podatkowym. Przedsiębiorstwa mogą zredukować czas i zasoby potrzebne do przygotowania i przesyłania deklaracji podatkowych, co prowadzi do oszczędności operacyjnych. Automatyzacja eliminuje również błędy ludzkie, które mogą wystąpić podczas ręcznego wprowadzania danych.
Lepsza analiza danych
JPK CIT dostarcza szczegółowych danych, które mogą być analizowane przez organy skarbowe w celu identyfikacji trendów i wzorców w zachowaniach podatkowych. To pozwala na bardziej efektywne planowanie polityki podatkowej i podejmowanie decyzji opartych na danych. Przedsiębiorstwa mogą również korzystać z tych danych do wewnętrznych analiz i optymalizacji swoich procesów finansowych.
Zwiększenie zgodności z przepisami
Dzięki JPK CIT przedsiębiorstwa są bardziej skłonne do przestrzegania przepisów podatkowych, ponieważ system wymusza regularne i dokładne raportowanie. To zmniejsza ryzyko kar i sankcji za nieprawidłowości podatkowe. Przedsiębiorstwa mogą również łatwiej śledzić swoje zobowiązania podatkowe i unikać opóźnień w płatnościach.
Ułatwienie współpracy z administracją skarbową
JPK CIT ułatwia komunikację i współpracę między przedsiębiorstwami, a administracją skarbową. Elektroniczne przesyłanie danych pozwala na szybsze i bardziej efektywne rozwiązywanie problemów oraz zapytań podatkowych. Przedsiębiorstwa mogą również korzystać z elektronicznych narzędzi do monitorowania statusu swoich zgłoszeń i komunikacji z urzędami skarbowymi.
Ochrona przed oszustwami podatkowymi
System JPK CIT pomaga w identyfikacji i eliminacji oszustw podatkowych poprzez dokładne monitorowanie transakcji i przepływów finansowych. To zwiększa bezpieczeństwo finansowe zarówno dla przedsiębiorstw, jak i dla państwa. Organy skarbowe mogą szybciej reagować na podejrzane transakcje i podejmować odpowiednie działania.
Wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP)
Dla MŚP, które często mają ograniczone zasoby na zarządzanie podatkami, JPK CIT stanowi wsparcie w postaci zautomatyzowanych procesów i łatwiejszego dostępu do informacji podatkowych. To pozwala im skupić się na rozwoju biznesu zamiast na skomplikowanych procedurach podatkowych. MŚP mogą również korzystać z narzędzi do analizy danych, aby lepiej zarządzać swoimi finansami.
Zwiększenie efektywności administracji skarbowej
JPK CIT pozwala administracji skarbowej na bardziej efektywne zarządzanie danymi podatkowymi. Elektroniczne przesyłanie i analiza danych umożliwia szybsze przetwarzanie informacji i podejmowanie decyzji. To z kolei prowadzi do lepszej obsługi podatników i skrócenia czasu oczekiwania na odpowiedzi i rozstrzygnięcia.
Poprawa jakości danych
Dzięki JPK CIT dane finansowe są bardziej dokładne i spójne. Automatyzacja procesów raportowania eliminuje błędy, które mogą wystąpić podczas ręcznego wprowadzania danych. Przedsiębiorstwa mogą również korzystać z narzędzi do weryfikacji i walidacji danych, aby upewnić się, że są one zgodne z wymaganiami prawnymi.
Zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw
Przedsiębiorstwa, które skutecznie wdrażają JPK CIT, mogą zyskać przewagę konkurencyjną dzięki lepszej kontroli nad swoimi finansami i zgodności z przepisami. Automatyzacja procesów podatkowych pozwala im skupić się na innowacjach i rozwoju, co może prowadzić do wzrostu ich pozycji na rynku.
Akademia Hogart – webinary
Po więcej informacji na temat nadchodzących zmian związanych z planowanym wdrożeniem JPK CIT zapraszamy na stronę https://hba.hogart.com.pl/webinar/jpk-cit-3/. Znajdziesz tam webinar prowadzony przez Jędrzeja Jażdżyka – Dyrektora Zarządzającego w firmie Hogart, obecnie kierującego działem wdrożeń rozwiązań finansowych, systemów work-flow oraz analityczno-raportowych opartych głównie o narzędzia IBM oraz Infor – oraz Jana Czerwińskiego – Partnera w Kancelarii DZP, eksperta z zakresu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, ze szczególnym uwzględnieniem postępowań spornych. Podczas webinaru poruszone zostały zarówno kwestie opisane w powyższym artykule, jak i aspekty techniczne (m.in.: przegląd najnowszych struktur opublikowanych przez CSIOZ, detale raportowania: struktury, podstruktury, dane, a w tym znaczniki kont). Wspomniany webinar jest tylko jednym z wielu nagrań tworzących projekt Akademia Hogart. Jeśli interesują Cię aspekty prawne i informatyczne najnowszych zmian podatkowych, to koniecznie zajrzyj na stronę https://hba.hogart.com.pl/szkolenia/, gdzie znajdziesz więcej wartościowych webinarów. Zapraszamy!