Zmiany w podatku akcyzowym od 1 stycznia 2023 r

22 sierpnia 2022 r. na oficjalnej stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowany został projekt (z 5 sierpnia 2022 r.) nowelizacji ustawy o podatku akcyzowym oraz kilku innych ustaw, którego celem jest zarówno doprecyzowanie regulacji budzących wątpliwości podatników, jak również ich uproszczenie i ujednolicenie.     

Kto jest zobowiązany do odprowadzenia podatku akcyzowego?

Podatek akcyzowy typ podatku pośredniego, a zatem obejmuje on swoim zakresem wyłącznie wybrane kategorie produktów. Do odprowadzania podatku akcyzowego zobowiązani są wytwórcy i importerzy wyrobów (na które nałożona została akcyza) zajmujący się ich produkcją, wyprowadzeniem produktów akcyzowych zharmonizowanych ze składu podatkowego, sprzedażą (na terenie Polski), eksportem i importem, nabyciem wewnątrzwspólnotowym i dostawą wewnątrzwspólnotową, nabyciem lub posiadaniem (pod warunkiem, że nie odprowadzono akcyzy) oraz w sytuacji powstania ubytków bądź niedoborów artykułów akcyzowych zharmonizowanych podczas ich produkcji, magazynowania, przerobu, zużycia bądź przewozu.

Warto dodać, że grupa wyrobów akcyzowych zharmonizowanych obejmuje paliwa silnikowe, oleje opałowe i gaz, energię elektryczną, napoje alkoholowe oraz wyroby tytoniowe. Do grupy wyrobów akcyzowych niezharmonizowanych zaliczamy natomiast pozostałe wyroby akcyzowe (m.in. samochody osobowe, kosmetyki, wyroby perfumeryjne, skóry futerkowe etc.). 

Kto jest zobligowany do składania deklaracji akcyzowej?

Składanie deklaracji akcyzowych obowiązuje w przypadku:

• produkcji wyrobów akcyzowych poza składem podatkowym,
• zakończenia procedury zawieszenia poboru akcyzy,
• opodatkowania wyrobów węglowych, energii elektrycznej, suszu tytoniowego, wyrobów gazowych.

Typy deklaracji

AKC-4/AKC-4zo – dla podatku akcyzowego m.in. od wyrobów tytoniowych, napojów alkoholowych, paliw silnikowych,

AKC-WW – dla podatku akcyzowego od wyrobów węglowych,

AKC-WG – dla nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów gazowych (z wyłączeniem gazu do napędu silników spalinowych),

AKC-EN – dla nabycia wewnątrzwspólnotowego energii elektrycznej,

AKC-ST/AKC-STn – dla podatku akcyzowego od suszu tytoniowego.

Zmiany w akcyzie od 2023 r.

Jak zostało nadmienione, w 2023 r. wejdą w życie zmiany w podatku akcyzowym. Wśród takowych wymienić należy m.in.:

• Uzupełnienie regulacji odnoszących się do zakresu dokumentów przedkładanych razem z wnioskiem o zwrot akcyzy przez uprawnionego wysyłającego po wykonaniu dostawy wewnątrzwspólnotowej wyrobów akcyzowych wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy o podatku akcyzowym, które zostały przemieszczone przy wykorzystaniu Systemu, poprzez dodanie alternatywnego dowodu dostawy wyrobów akcyzowych przemieszczanych na podstawie e-SAD.
• Wyłączenie cygar i cygaretek z rocznej ważności znaków akcyzy dla wyrobów tytoniowych oraz jednoczesne objęcie znaków akcyzy na powyższe wyroby ważnością tak, jak dla wyrobów spirytusowych i winiarskich.
• Doprecyzowanie regulacji odnoszących się do wydawania certyfikatów małego producenta napojów alkoholowych poprzez zniesienie obowiązku wydawania certyfikatów małego producenta napojów alkoholowych dla przedsiębiorców korzystających z obniżonej stawki akcyzy w przypadku produkcji krajowej napojów alkoholowych. Wydawanie wspomnianego certyfikatu przez polskie organy podatkowe dotyczyć będzie wyłącznie dostawy wewnątrzwspólnotowej. Posiadanie w/w certyfikatu (wydawanego przez zagraniczne organy podatkowe) będzie konieczne także w sytuacji nabycia wewnątrzwspólnotowego w celu stosowania na terytorium RP stawki obniżonej dla nadmienionych napojów. Tym samym zmianie będą podlegały również regulacje, z których będzie wynikała możliwość zastosowania stawki preferencyjnej przez krajowych małych producentów napojów alkoholowych.
• Ujednolicenie zasad składania deklaracji od nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych, dla których nie stosuje się procedury zawieszenia poboru akcyzy.
• Wprowadzenie regulacji utrzymującej po dniu 12 lutego 2023 r. brak konieczności przedkładania deklaracji w sytuacji nabycia wewnątrzwspólnotowego alkoholu etylowego całkowicie skażonego środkiem skażającym dopuszczonym we wszystkich państwach członkowskich UE lub dodatkowymi środkami skażającymi dopuszczonymi przez państwo członkowskie UE, w którym skażenie następuje, na podstawie rozporządzenia Komisji (WE) nr 3199/93 z dnia 22 listopada 1993 r. w sprawie wzajemnego uznawania procedur całkowitego skażania alkoholu etylowego do celów zwolnienia z podatku akcyzowego. 
• Uproszczenie obowiązku przedkładania deklaracji kwartalnych, w których są deklarowane wyroby akcyzowe z załącznika nr 2 ustawy o podatku akcyzowym objęte zerową stawką akcyzy. W takim przypadku zastosowanie będzie miał jeden wzór deklaracji składanej za okresy kwartalne. Tym samym wyroby akcyzowe deklarowane do tej pory w kwartalnej deklaracji uproszczonej w sprawie podatku akcyzowego od nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych objętych zerową stawką podatku akcyzowego (AKC-UAKZ) w związku z ich nabyciem wewnątrzwspólnotowym poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, wykazywane będą w kwartalnej deklaracji w sprawie podatku akcyzowego od wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od podatku akcyzowego i zerową stawką podatku akcyzowego (AKC-KZ).

Już za kilka miesięcy wejdą w życie zmiany w ustawie z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw. Wśród takowych wymienić należy m.in.:

• Przesunięcie obowiązku całkowitej elektronizacji ewidencji i innych dokumentacji z dnia 1 stycznia 2023 na dzień 1 stycznia 2024 r. Zmiana na ma celu umożliwienie przedsiębiorcom właściwe przygotowanie się do prowadzenia ewidencji w postaci elektronicznej.
• Przedłużenie do dnia 1 stycznia 2024 r. terminu wejścia w życie art. 9 ww. ustawy zmieniającego ustawę z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw.

Proponowane zmiany w ustawie z dnia 9 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw:

• Wdrożenie szczególnej zasady określania właściwości miejscowej naczelników urzędów skarbowych w sprawach odnoszących się do uprawnionego wysyłającego poprzez zachowanie właściwości organu podatkowego, gdy podmiot ten ze względu na posiadany status akcyzowy ma już ustalony właściwy miejscowo organ podatkowy ds. akcyzy.

• Uchylenie zmiany w ustawie o podatku akcyzowym odnoszącej się do zwolnienia małych producentów z konieczności produkcji w składzie podatkowym win oraz napojów fermentowanych.
• Dookreślenie przepisu, że obowiązki wynikające z nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych niewymienionych w załączniku nr 2 do ustawy o podatku akcyzowym, objętych na terytorium kraju stawką akcyzy inną, niż stawka zerowa, na potrzeby wykonywanej na terytorium kraju działalności gospodarczej, nie odnoszą się do wyrobów akcyzowych wymienionych w art. 40 ust. 7 ustawy o podatku akcyzowym, tj. wyrobów węglowych, wyrobów gazowych, energii elektrycznej i suszu tytoniowego.
• Ograniczenie obowiązków podróżnych dokonujących nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych, na cele handlowe, wyłącznie do przedłożenia deklaracji uproszczonej, obliczenia wysokości akcyzy i dokonania jej uiszczenia w ciągu 10 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego.
• Dodanie regulacji odnoszącej się do zasad nabywania wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych niezharmonizowanych przez osoby fizyczne nie na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej, zobowiązującej wyżej wymienione osoby do przedłożenia deklaracji uproszczonej, obliczenia wysokości akcyzy i jej uiszczenia w ciągu 10 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego.
• Zmiana daty wprowadzenia przepisu pozwalającego podmiotom na składanie wniosków o nadanie numeru akcyzowego uprawnionego odbiorcy oraz numeru akcyzowego uprawnionego wysyłającego, jak również nadawanie im tych numerów akcyzowych przez wskazanego dyrektora izby skarbowej.
• Zmiana daty wejścia w życie zmian w ustawie o podatku akcyzowym, które są związane z wdrożeniem Systemu AIS/IMPORT, z 1 stycznia 2023 r. na 1 grudnia 2023 r.
• Odniesienie obowiązku przekazywania przez podmiot zobligowany do przedłożenia zabezpieczenia, oświadczenia o zabezpieczeniu akcyzowym zarówno do zabezpieczenia generalnego składanego przez w/w podmiot, jak i do zabezpieczenia ryczałtowego, którym mogą być objęte te wyroby.
• Wyłączenie z katalogu podmiotów, których oświadczenie zobligowany jest złożyć uprawniony odbiorca, uprawnionego wysyłającego, który złożył zabezpieczenie generalne.
• Zmiana daty wprowadzenia regulacji wiążących się z obowiązkiem w zakresie zabezpieczeń akcyzowych uprawnionego odbiorcy, wysyłającego podmiotu zagranicznego oraz podatnika, o którym mowa w art. 78 ust. 3 ustawy o podatku akcyzowym, w przypadku nabyć wewnątrzwspólnotowych wyrobów akcyzowych poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy.
• Zmiana daty wprowadzenia regulacji pozwalającej podmiotom na złożenie wspólnego zabezpieczenia akcyzowego.

Znaczna część zmian w podatku akcyzowym zacznie obowiązywać już 1 stycznia 2023 r. Wyjątek stanowią poniższe regulacje:

• 31 grudnia 2022 r. zacznie obowiązywać regulacja odnosząca się do wydłużenia (do tej pory obowiązującego do 31 grudnia 2022 r.) zwolnienia od akcyzy dla niektórych samochodów hybrydowych oraz regulacja dotycząca wydłużenia możliwości prowadzenia ewidencji w postaci papierowej,
• 13 lutego 2023 r. zaczną obowiązywać regulacje dotyczące zachowania ciągłości wyłączania obowiązku deklarowania nabycia wewnątrzwspólnotowego alkoholu etylowego całkowicie skażonego środkiem skażającym dopuszczonym we wszystkich państwach członkowskich UE lub dodatkowymi środkami skażającymi dopuszczonymi przez państwo członkowskie UE, w którym skażenie następuje,
•  13 lutego 2023 r. zacznie obowiązywać uzupełnienie regulacji odnoszących się do zakresu dokumentów przedkładanych wraz z wnioskiem o zwrot akcyzy przez uprawnionego wysyłającego po dokonaniu dostawy wewnątrzwspólnotowej wyrobów akcyzowych wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy o podatku akcyzowym, które zostały przemieszczone z użyciem Systemu, które przewiduje dodanie alternatywnego dowodu dostawy wyrobów akcyzowych przemieszczanych na podstawie e-SAD,
• 13 lutego 2023 r. zacznie obowiązywać zmiana odnosząca się do uchylenia zmiany w ustawie o podatku akcyzowym w zakresie zwolnienia drobnych producentów z obowiązku produkcji w składzie podatkowym win oraz napojów fermentowanych, wprowadzona ustawą z dnia 9 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, z powodu wejścia w życie z dniem 7 marca 2022 r. przepisów ustawy z dnia 2 grudnia 2021 r. o wyrobach winiarskich, która wprowadziła takie same zmiany w ustawie o podatku akcyzowym do tych wynikających z ustawy przygotowanej przez resort finansów,
• 13 lutego 2023 r. zaczną obowiązywać zmiany dotyczące:
  a) obowiązku przekazywania przez podmiot zobowiązany do złożenia zabezpieczenia – jakim jest uprawniony odbiorca – oświadczenia o zabezpieczeniu akcyzowym, którym będą objęte nabywane wewnątrzwspólnotowo przez ten podmiot wyroby akcyzowe, zarówno w przypadku, gdy uprawniony odbiorca złożył zabezpieczenie generalne, jak i zabezpieczenie ryczałtowe,
  b) wyłączenia uprawnionego wysyłającego z katalogu podmiotów, które w sytuacji niedostępności Systemu EMCS przedkładają oświadczenie o wyrażeniu zgody na objęcie ich zabezpieczeniem akcyzowym zobowiązania podatkowego uprawnionego odbiorcy albo jego zobowiązania podatkowego oraz opłaty paliwowej, do której zapłaty może być zobligowany ten podmiot.