1 stycznia 2021 weszły w życie zmiany dotyczące mechanizmu podzielonej płatności (split payment). Czy wprowadzenie noweli ustawy rozwiało wątpliwości interpretacyjne dotyczące stosowania split payment?
Na czym polega MPP?
Stosowanie mechanizmu podzielonej płatności oznacza konieczność umieszczenia przez sprzedającego skrótu „MPP” na fakturze. Zamieszczenie opisywanego oznaczenia skutkuje podzieleniem uiszczonej przez kupującego sumy na kwotę netto oraz kwotę podatku VAT. Kwota netto wpływa na rachunek rozliczeniowych sprzedawcy, natomiast kwota podatku VAT trafia na wydzielony rachunek VAT sprzedawcy.
Stan sprzed 1 stycznia 2021 r.
1 lipca 2018 r. podatnicy otrzymali możliwość stosowania mechanizmu podzielonej płatności (forma dobrowolna). Stan ten zmienił się wraz z 1 listopada 2019 r. (po nowelizacji ustawy o VAT). Wówczas niektórzy podatnicy zobligowani zostali do umieszczania w/w zapisu na dokumentach sprzedaży. MPP nie obejmuje swoim zakresem sprzedaży konsumenckiej, jak i podatników zwolnionych z VAT. Obligatoryjne stosowanie MPP dotyczy transakcji, w przypadku których spełnione zostały następujące warunki:
- Zarówno sprzedający, jak i kupujący są podatnikami VAT,
- Wartość brutto całej faktury wynosi powyżej 15 000 zł,
- Przynajmniej jedna z pozycji znajdujących się na fakturze dotyczy towarów lub usług wrażliwych (wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT).
Obowiązkowe stosowanie MMP dotyczy dodatkowo towarów i usług, które do tej pory objęte były odwrotnym obciążeniem lub odpowiedzialnością podatkową.
Split payment po 1 stycznia 2021r.
Kwota limitu podzielonej płatności w ustawie o VAT
Jak wspominaliśmy powyżej, przed 1 stycznia 2021 r. MPP mógł zostać zastosowany w przypadku transakcji dla których kwota całej faktury wynosiła powyżej 15 000 zł. Nadmieniony zapis rodził jednak uzasadnione wątpliwości przedsiębiorców dotyczące stosowania MPP w przypadku faktur, których wartość brutto wynosiła dokładnie 15.000 zł.
Sprawę rozstrzygnął znowelizowany art. 108a ust. 1 ustawy o VAT, w myśl którego: „przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza kwotę 15.000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej, podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności”.
Ponadto ustawodawca rozstrzygnął problem przeliczania kwot wyrażonych w walucie innej, niż złotówki na walutę krajową. Do wspomnianego przeliczania należy stosować zasady przeliczania kwot wykorzystywane w celu określenia podstawy opodatkowania.
Split payment, a potrącenia wierzytelności
Przed 1 stycznia 2021 r. obowiązywała tzw.
instytucji potrącenia przewidzianego w art. 498 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. KC. Stanowiła ona wyjątek od obowiązków wynikających z obligatoryjnego stosowania MPP. Ze względu na specyfikę potrąceń, o których mówi art. 498 kc (dwie osoby będące względem siebie zarazem dłużnikiem i wierzycielem) nie istniała możliwość uznania kompensat wielostronnych za dopełnienie obowiązków związanych z zapłatą w obligatoryjnym MPP. Dopuszczalne było również potrącenie jedynie wymagalnych wierzytelności.
Wraz z wejściem w życie opisywanych zmian dotyczących MPP, wprowadzona została możliwość niestosowania MPP także w odniesieniu do potrąceń pozakodeksowych (tj. potrąceń dopuszczalnych na gruncie zasady swobody umów). W praktyce oznacza to, że aktualnie konieczność stosowania MPP nie obowiązuje w odniesieniu do innych potrąceń (np. potrąceń między osobami nie będącymi względem siebie dłużnikiem i wierzycielem). Ponadto, potrącane wierzytelności nie muszą mieć statusu wymagalności w momencie potrącenia.
Płatności na rachunki agencji celnych dokonywane z rachunku VAT
Wraz z wejściem w życie nowelizacji do ustawy o VAT podatnicy otrzymali możliwość dokonywania płatności z rachunku VAT podatku z tytułu importu towarów bądź należności celnych zarówno na rachunek urzędu skarbowego, jak i agencji celnych.
W momencie wykonywania przelewu na kwotę odpowiadającą kwocie podatku z tytułu importu towarów lub należności celnych na rachunek agencji celnej z użyciem MPP, w komunikacie przelewu należy:
- W polu przeznaczonym na kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty podatku wynikającej z faktury, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności jak i polu przeznaczonym na kwotę odpowiadającą całości albo części wartości sprzedaży brutto wpisuje kwotę odpowiadającą kwocie podatku oraz należności celnych, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności,
- W polu przeznaczonym na wskazanie numeru faktury podatnik wskazuje numer dokumentu związanego z płatnością wystawionego przez przedstawiciela bezpośredniego lub pośredniego w rozumieniu przepisów celnych,
- W polu przeznaczonym na wskazanie NIP dostawcy lub usługodawcy podatnik wskazuje numer, za pomocą którego przedstawiciel bezpośredni lub pośredni w rozumieniu przepisów celnych jest zidentyfikowany na potrzeby podatku.
Poszerzenie katalogu podmiotów uprawionych do zwolnienia środków z rachunku VAT
Do 31 grudnia 2020 r. wniosek o uwolnienie środków z rachunku VAT złożyć mógł wyłącznie podatnik oraz byli wspólnicy spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej. W związku z powyższym podmioty niebędące podatnikami czy byłymi wspólnikami spółek nie miały możliwości uwolnienia środków zgromadzonych na rachunku VAT nawet w momencie, gdy w wyniku błędnego zastosowania względem nich MPP, otrzymywali środki na rachunki VAT.
Aktualnie katalogu podmiotów uprawionych do zwolnienia środków z rachunku VAT został poszerzony o:
- Podmioty niebędące podatnikiem,
- Podmioty nieposiadające siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju,
- Posiadające środki na rachunku VAT.
W związku z powyższym obecnie wniosek o zwolnienie środków z rachunku VAT składać mogą również komornicy oraz podmioty zagraniczne.
Jeśli z wnioskiem o uwolnienie środków z rachunku VAT występuje podmiot nieposiadający siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium Polski, to wówczas właściwym do rozpatrzenia jego wniosku jest naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa – Śródmieście.
Wnioski składane przez inne podmioty rozpatrywane są przez naczelnika urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania (w przypadku osoby fizycznej) lub adresu siedziby (w przypadku podmiotu niebędącego osobą fizyczną).