Trwają prace legislacyjne nad projektem ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, zakładające wprowadzenie zmian na gruncie regulacji akcyzowych, energetycznych oraz monitorowania przewozu. Poza nowelizacją przepisów, Ministerstwo Finansów przewiduje wdrożenie nowego systemu teleinformatycznego – Centralnej Ewidencji Wyrobów Akcyzowych. Zgodnie z zapowiedzią MF, CEWA zacznie obowiązywać już od 1 lutego 2024 r. – najprawdopodobniej przy zachowaniu 18 miesięcznego okresu przejściowego dla wszystkich podmiotów. Przesunięciu ulegnie natomiast data wprowadzenia obowiązku prowadzenia elektronicznych ewidencji i dokumentacji akcyzowych. Jak wynika z projektu nowelizacji ustawy o VAT i niektórych innych ustaw, obligatoryjne e-ewidencje nie zostaną wdrożone 1 lutego 2024 r. Pewne jest natomiast, że przedsiębiorcy decydujący się na odpowiedni program do prowadzenia ewidencji elektronicznych, będą również gotowi na wprowadzenie systemu CEWA.
Obowiązek prowadzenia elektronicznych ewidencji akcyzowych – od kiedy?
Na mocy ustawy z dnia 30 marca 2021 r., wprowadzony miał zostać obowiązek prowadzenia elektronicznie ewidencji akcyzowych. Mowa o ewidencji m.in.: suszu tytoniowego, energii elektrycznej, wyrobów alkoholowych gazowych i węglowych, podatkowych znaków akcyzy. Wdrożenie obligatoryjnych e-ewidencji planowano na rok 2020 r., jednak termin ten przesunięto początkowo na rok 2022, a następnie 2023. Kolejne przesunięcie zakładało wdrożenie opisywanego obowiązku 1 stycznia 2024 r., jednak i tym razem wyznaczona data uległa zmianie. Ostatecznie zdecydowano się na dzień 1 lutego 2024 r., niemniej aktualnie istnieją przesłanki każące przypuszczać, że również ten termin zostanie przesunięty.
Projekt ustawy o podatku akcyzowym i system CEWA
W projekcie nowelizacji ustawy o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi, prawa energetycznego, ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, znaleźć ma się nowa data wejścia w życie obowiązku prowadzenia ewidencji akcyzowych w postaci elektronicznej. Obecnie przedsiębiorcy w dalszym ciągu mają możliwość wyboru formy, w jakiej prowadzą ewidencję akcyzową (papierowej lub elektronicznej).
Sam projekt przewiduje wdrożenie (od 1 lutego 2024 r.) Centralnej Ewidencji Wyrobów Akcyzowych. Zgodnie z projektowanymi przepisami ewidencja akcyzowa będzie prowadzona przy wykorzystaniu CEWA. System CEWA to rodzaj narzędzia informatycznego będącego centralną bazą danych z ewidencji akcyzowych wszystkich podmiotów zobligowanych do ich prowadzenia. Wyznaczona data wdrożenia CEWA przystaje do wspomnianej powyżej daty wprowadzenia obligatoryjnych e-ewidencji akcyzowych. Należy dodać, iż przewidziany jest 18 miesięczny okres przejściowy, w trakcie którego przedsiębiorcy będą mogli prowadzić ewidencję na zasadach dotychczasowych.
Oznacza to, że do 1 lutego 2024 r. przedsiębiorcy będą prowadzić ewidencję akcyzową w postaci elektronicznej bądź też papierowej, natomiast przez kolejnych 18 miesięcy (począwszy od 1 lutego 2024 r.) – w formie papierowej, elektronicznej bądź też przy użyciu systemu CEWA. Po zakończeniu 18-miesięcznego okresu przejściowego – wyłącznie za pomocą CEWA.
Choć aktualnie prowadzenie ewidencji w formie elektronicznej jest dobrowolne, to jednak warto skorzystać z tej możliwości i wyposażyć się w sprawdzony program do prowadzenia wspomnianej dokumentacji. Takim narzędziem jest m.in. aplikacja Hogart eEwidencje.
Hogart eEwidencje to zarówno system do prowadzenia elektronicznych ewidencji akcyzowych, jak i program do ich konwersji do odpowiedniej schemy xml, elektronicznego podpisu i wysyłki do CEWA.
Decydując się na Hogart eEwidencje już dziś, będziesz gotowy także na wprowadzenie systemu CEWA.
Ewidencje prowadzone przy wykorzystaniu systemu CEWA
W ramach systemu CEWA prowadzone będą następujące ewidencje:
- składu podatkowego,
- podmiotów pośredniczących,
- podmiotów zużywających (w tym finalnych nabywców gazowych i węglowych),
- podatników zużywających wyprodukowaną energię elektryczną,
- pośredniczących podmiotów węglowych i gazowych,
- zarejestrowanego wysyłającego,
- zarejestrowanego odbiorcy,
- podatników nabywających wewnątrzwspólnotowo wyroby akcyzowe poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy,
- podmiotów dokonujących produkcji, obrotu i zużycia alkoholu etylowego,
- podmiotów zobowiązanych do oklejania wyrobów znakami akcyzy.
Programy do prowadzenia ewidencji akcyzowych
Podmioty zmieniające postać ewidencji akcyzowych z papierowej na elektroniczną powinny wyposażyć się w aplikacje umożliwiające prowadzenie e-ewidencji. Prowadzenie opisywanej dokumentacji przy użyciu np. arkusza kalkulacyjnego Excel nie jest możliwe, gdyż nie spełnia on wymogów postawionych przez ustawodawcę. Tym samym przedsiębiorcy zobowiązani są prowadzić ewidencję zgodnie z pisemną instrukcją obsługi programu komputerowego wykorzystywanego do prowadzenia tej dokumentacji i w taki sposób, aby:
- umożliwiała wgląd w treść dokonywanych wpisów oraz zapewniała ochronę przechowywanych danych przed zniekształceniem lub utratą;
- umożliwiała dokonywanie korekty danych, identyfikację osoby dokonującej tej korekty oraz daty jej dokonania;
- umożliwiała wygenerowanie i wydruk, w porządku chronologicznym wpisów, raportów i zestawień;
- uniemożliwiała usuwanie wpisów.
Ustawodawca pozostawia przy tym dowolność zarówno w wyborze konkretnego programu, jak i ilości aplikacji wykorzystywanych do tego celu. Przedsiębiorca może więc prowadzić elektroniczną ewidencję przy użyciu kilku, dowolnie wybranych programów. Ważne jednak, aby każda z aplikacji spełniała nadmienione powyżej wymogi.
Rejestr SENT
W zakresie prawa energetycznego przewidywane jest objęcie koncesjonowaniem nowych typów paliw ciekłych, w tym zwłaszcza smarów (oleje smarowe, preparaty smarowe) w zakresie koncesji na wytwarzanie i magazynowanie oraz przesyłanie, obrót i dystrybucję zagraniczną. Będzie to miało wpływ zwłaszcza na przedsiębiorców sprowadzających (celem sprzedaży w kraju) oleje smarowe z zagranicy.
W planach jest także wprowadzenie nadzoru Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki nad zakładowymi stacjami paliw ciekłych, jako obiektami służącymi do przechowywania paliw ciekłych na potrzeby własne, jak i ustanowienie obowiązku koncesyjnego dla procesów barwienia i znakowania paliw opałowych.
Dodatkowo projekt przewiduje wdrożenie obowiązku zgłoszenia do rejestru SENT miejsc dostarczenia paliw. Z punktu widzenia stacji paliwowych oraz stacji kontenerowych, będzie to oznaczać konieczność przekazywania informacji o stanach liczników urządzeń pomiarowych, a także odmierzaczy z dystrybutorów przy wykorzystaniu terminali umożliwiających obsługę transakcji sprzedaży. Przewidywany limit ilości przewożonego paliwa do którego nie ma konieczności zgłaszania przewozu do systemu monitorowania SENT, wynosi do 500 kilogramów lub litrów paliwa.
Aktualnie nie jest znana ostateczna postać projektu ustawy o numerze UD325, która ma zostać przekazana do Sejmu.
CEWA – kwestie techniczne
Zgodnie z informacjami udostępnionymi przez MF, system CEWA działać będzie w ramach portalu PUESC (z uwzględnieniem nadawania właściwych uprawnień dla osób dokonujących wpisów do CEWA). Dostępne będą dwa sposoby na dokonywanie wpisów do CEWA. Pierwszy zakłada uzupełnianie danych w ramach aplikacji udostępnionej w PUESC, natomiast drugi – przesyłanie plików w formacie .xml. Samo środowisko testowe systemu CEWA udostępnione zostanie do końca pierwszej połowy bieżącego roku.
Większość zmian przewidzianych w projekcie z lutego 2023 ma zostać wdrożona życie w ciągu 12 miesięcy od ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw (z nielicznymi wyjątkami, takimi jak wejście w życie systemu CEWA, zapowiadane na dzień 1 lutego 2024 r.).