Podatek u źródła – co to takiego?
Podatek u źródła (z ang. WHT – Withholding Tax) to specyficzna forma płatności dotycząca transakcji międzynarodowych, zawieranych pomiędzy firmami posiadającymi różne rezydencje podatkowe. W praktyce pobierany jest on od płatności za wybrane usługi niematerialne, licencje, odsetki i dywidenda.
W przypadku opisywanej formy należności podatnikiem jest przedsiębiorstwo otrzymujące wpłatę, natomiast płatnikiem – firma dokonująca wpłaty. W zawiązku z powyższym do obowiązków płatnika należy obliczenie i pobór opłaty od podatnika, a następnie przekazanie jej do urzędu skarbowego. Podatnik otrzymuje natomiast kwotę netto, a zatem sumę pomniejszoną o podatek, który trafił do skarbu państwa płatnika. Tym samym źródłem podatku jest państwo, w którym powstał dochód.
Zmiany w podatku u źródła
W roku 2019 ustawodawca wprowadził dwie, istotne zmiany dotyczące rozliczania podatku u źródła. Mowa o konieczności dochowania należytej staranności oraz obowiązku weryfikacji kontrahenta (tzw. beneficial owner).
Należyta staranność
Zgodnie z treścią art. 26 ust. 1 CIT, dla zastosowania stawki podatku innej niż określona w art. 21 ust. 1 lub art. 22 ust. 1, zwolnienia lub warunków niepobrania podatku, wynikających z przepisów prawa podatkowego, w tym z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, płatnik jest obowiązany do dochowania należytej staranności.
Należy dodać, iż ustawa nie zawiera definicji należytej staranności, natomiast weryfikacja jej dochowania dokonywana jest wyłącznie przez organy podatkowe. W związku z powyższym oceniając wywiązanie się z obowiązku dochowania należytej staranności, podatnik powinien bazować na wcześniejszych interpretacjach organów podatkowych oraz tzw. projekcie objaśnień podatków u źródła, a także orzecznictwa sądów administracyjnych. Tym samym do zasad należytej staranności zaliczyć należy zaliczyć konieczność przejrzenia całej transakcji pod każdym możliwym aspektem tj.
- czy transakcja podlega pod podatek u źródła,
- czy kontrahent faktycznie jest rzeczywistym odbiorcą należności (czy np. pośrednikiem),
- czy kontrahent prowadzi firmę w Polsce,
- czy posiadamy możliwość skorzystania ze zwolnień np. zwolnień dla podmiotów powiązanych,
- weryfikacji stosowanych stawek, podwójnego opodatkowania etc.
Beneficial Owner
Najistotniejszym elementem oceny wywiązania się z obowiązku dochowania należytej staranności jest wymieniona powyżej weryfikacja statusu kontrahenta jako tzw. rzeczywistego odbiorcy należności czyli tzw. beneficial owner.
Biorąc pod uwagę dotychczasową praktykę stosowaną przez organy podatkowe, należy wysnuć wniosek, iż podejście do weryfikacji statusu kontrahenta jest traktowane niezwykle poważnie, natomiast sami podatnicy powinni pozyskiwać szczegółowe informacje i dokumenty od swoich kontrahentów. Brak potwierdzenia statusu kontrahenta jako beneficial owner eliminuje możliwość zastosowania jakichkolwiek preferencji w opisywanym rodzaju podatku.
Aby potwierdzić status kontrahenta jako beneficial owner, należy posiadać:
- Podpisane przez kontrahenta oświadczenie o posiadaniu w/w statusu (status może być również potwierdzony w treści zawartej umowy),
- Odpis z rejestru przedsiębiorców,
- Dane finansowe kontrahenta,
- Formularz potwierdzający posiadanie przez kontrahenta biura (w podanym przez niego kraju).
Poza koniecznością weryfikacji kontrahenta pod kątem statusu beneficial owner, podatnik powinien dokonać weryfikacji samej transakcji. Tym samym za konieczne uznaje się posiadanie wszystkich dokumentów transakcji.
Pay and refund
Jedną z zapowiadanych przez Ministerstwo Finansów zmian, planowaną na rok bieżący jest wejście w życie zasady pay and refund. Pay and refund stanowić będzie modyfikację zasad poboru podatku u źródła. Będzie ona obowiązywać w przypadku, gdy wypłaty na rzecz danego kontrahenta przekroczą w roku podatkowym limit 2 mln PLN (pay and refund). Zgodnie z opisywaną zasadą, jeśli wypłaty z tytułów podlegających podatkowi u źródła, dokonywane na rzecz danego kontrahenta przekroczą w roku podatkowym 2 mln PLN, to wówczas płatnik będzie zobowiązany do poboru podatku w pełnej wysokości, według stawki wynikającej z polskich przepisów (20% lub 19%) bez względu na to, czy przysługuje mu możliwość zastosowania stawki obniżonej, zwolnienia czy też niepobrania podatku.
Należy dodać, iż po uiszczeniu podatku przedsiębiorca będzie miał możliwość wystąpienia o jego zwrot, niemniej czas zwrotu nie został określony przez ustawodawcę, a zatem może on trwać nawet do kilku lat.
Zwolnienia z limitu 2 mln PLN
Ustawodawca przewidział dwa tryby dopuszczające możliwość niepobierania podatku, nawet w przypadku, gdy przekroczona została kwota 2 mln PLN.
Na tej płaszczyźnie możliwe jest – z jednej strony – złożenie przez polskiego płatnika oświadczenia w sprawie niepobierania podatku / stosowania stawek obniżonych, zaś z drugiej strony – uzyskanie opinii organu podatkowego w zakresie stosowania zwolnienia z poboru podatku. Należy dodać, iż zarówno pierwszy, jak i drugi tryb wymagać będzie spełnienia szeregu restrykcyjnych warunków dokumentacyjnych o weryfikacyjnych. Ponadto oba tryby będą podlegać rozszerzonej odpowiedzialności na gruncie przepisów Kodeksu karnego skarbowego.
Polski Ład, a kolejne zmiany
Zgodnie z zapowiedzią Ministerstwa Finansów, wszystkie, opisane powyżej zmiany – również te, które nie zostały jeszcze wprowadzone w życie – podlegać będą dalszym modyfikacjom, mającym na celu uproszczenie procedur.
Zapowiadane modyfikacje obejmą swoim zakresem m.in.:
- Ocenę dochowania należytej staranności – w tym zakresie (obok charakteru i skali działalności) pod uwagę brane będą również powiązania z podatnikiem w rozumieniu przepisów o cenach transferowych. Tym samym ocena należytej staranności ma zostać dostosowana zarówno do skali i charakteru, jak i rozmiaru prowadzonej działalności.
- Zmianę definicji „beneficial owner” – obecna definicja wskazuje, że beneficial owner to zobowiązanie o charakterze prawnym lub faktycznym. Po zmianach określenie beneficial owner odnosić będzie się do podmiotu, który nie jest m.in. pośrednikiem zobowiązanym do przekazania dalej płatności.
- Zawężenie stosowania mechanizmu „pay and refund” jedynie do należności o charakterze biernym (odsetki, należności licencyjne i dywidendy).
- Zawężenie stosowania mechanizmu „pay and refund” jedynie do podmiotów powiązanych
- Wyłączenie z mechanizmu „pay and refund” płatności dywidend między polskimi rezydentami.
- Opinia o stosowaniu zwolnienia zostanie zmieniona na opinię o stosowaniu preferencji.
- Rozszerzeniu ulegną możliwości występowania o opinię, a także o stosowanie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania (aktualnie obejmują one jedynie zwolnienia wynikające z CIT).
- Oświadczenie o stosowaniu zwolnienia będzie podpisywane zgodnie z reprezentacją (obecnie wymaga ono podpisu całego zarządu).
Hogart – podatek u źródła
Odpowiednie rozliczenie podatku u źródła wymaga dostosowania się do szeregu dynamicznych zmian. Z pomocą przychodzą podatnikom stworzone do tego celu narzędzia, takie jak program Hogart Podatek u źródła. Aplikacja, stworzona przy współpracy firmy Hogart i kancelarii LTCA Zarzycki Niebudek Kubicz Sp.k. przeznaczona jest do weryfikacji dochowania należytej staranności w zakresie podatku u źródła. Korzystanie z programu wymaga jedynie użycia przeglądarki internetowej. Wystarczy założyć konto dostępowe na 180 lub 365 dni, a wizard aplikacji przeprowadzi nas krok po kroku przez procedurę weryfikacji. Na zakończenie procesu weryfikacji otrzymamy certyfikat dochowania należytej staranności, który możemy wydrukować. Dodatkowo narzędzie wyposażone jest w szereg załączników ułatwiających weryfikację poprawności dokumentów, a także użyteczne archiwum (które można przywołać w dowolnej chwili) umożliwiające ponowne przejrzenie i sprawdzenie dokumentów.