Panele fotowoltaiczne to rozwiązanie, które w ostatnich latach znacznie zyskało na popularności – zarówno w Polsce, jak i za granicą. Na montaż fotowoltaiki decydują się nie tylko osoby fizyczne, ale również firmy. Wszystko w celu znacznego zmniejszenia ilości kupowanej energii, a tym samym obniżenia faktur za ilość zużytego prądu. Niemniej każdy podmiot gospodarczy wytwarzający energię za pomocą paneli fotowoltaicznych zobowiązany jest do wywiązywania się z określonych obowiązków akcyzowych. Ich zakres zależy od mocy posiadanej instalacji, jak i przeznaczenia wytworzonej energii.
Czym są panele fotowoltaiczne?
Panele fotowoltaiczne, nazywane również modułami fotowoltaicznymi, są urządzeniami służącymi do zamiany energii promieniowania słonecznego na energię elektryczną. To bez wątpienia jedno z najpopularniejszych i najlepiej rozwijających się rozwiązań w dziedzinie odnawialnych źródeł energii. Podstawowe elementy paneli fotowoltaicznych to komórki fotowoltaiczne wykonane z materiałów półprzewodnikowych, takich jak krzem lub innych nowoczesnych materiałów (np. tellurid kadmu, perowskity). Wspomniane komórki absorbują fotony światła słonecznego, co generuje przepływ prądu elektrycznego. Energia słoneczna jest nieograniczonym zasobem, co oznacza, że możemy ją wykorzystywać bez konieczności zużywania surowców naturalnych.
Panele fotowoltaiczne, a podatek akcyzowy
Podmioty nieposiadające koncesji na wytwarzanie, magazynowanie, przesyłanie, dystrybucję lub obrót energią elektryczną, a biorące udział w łańcuchu produkcji i zużycia energii elektrycznej pozyskanej za pomocą paneli fotowoltaicznych obarczone są różnego rodzaju obowiązkami akcyzowymi. Zakres obowiązków uzależniony jest od dwóch czynników. Pierwszy z nich odnosi się do mocy instalacji fotowoltaicznej. Drugi dotyczy tego, że podmiot wytwarzający energię z fotowoltaiki wykorzystuje ją wyłącznie do własnych potrzeb, czy oddaje nadwyżki energii do sieci. W zależności od wspomnianych czynników, podmiot może być zobowiązany do składania deklaracji akcyzowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, prowadzenia ewidencji akcyzowej oraz dokonania zgłoszenia rejestracyjnego do Centralnego Rejestru Podmiotów Akcyzowych.
Kto jest zobowiązany do uiszczenia podatku akcyzowego za energię z fotowoltaiki?
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym (energia elektryczna jako przedmiot opodatkowania): W przypadku energii elektrycznej przedmiotem opodatkowania akcyzą jest:
1) nabycie wewnątrzwspólnotowe energii elektrycznej przez nabywcę końcowego;
2) sprzedaż energii elektrycznej nabywcy końcowemu na terytorium kraju, w tym przez podmiot nieposiadający koncesji na wytwarzanie, magazynowanie, przesyłanie, dystrybucję lub obrót energią elektryczną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, który wyprodukował tę energię;
3) zużycie energii elektrycznej przez podmiot posiadający koncesję, o której mowa w pkt 2;
4) zużycie energii elektrycznej przez podmiot nieposiadający koncesji, o której mowa w pkt 2, który wyprodukował tę energię;
5) import energii elektrycznej przez nabywcę końcowego;
6) zużycie energii elektrycznej przez nabywcę końcowego, jeżeli nie została od niej zapłacona akcyza w należnej wysokości i nie można ustalić podmiotu, który dokonał sprzedaży tej energii elektrycznej nabywcy końcowemu.
Nawet podmioty zużywające wytworzoną przez siebie energię na własne potrzeby w świetle prawa są podatnikami podatku akcyzowego. Dotyczy to także sytuacji, w której podmiot zużywa energię w całości nie dokonując jej odsprzedania. Co istotne, nie jest to jednoznaczne z koniecznością uiszczania podatku akcyzowego.
Zwolnienie od akcyzy w zakresie zużycia energii elektrycznej – kogo dotyczy?
Zgodnie z treścią § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 28 czerwca 2021 r. w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego (Dz. U. z 2021 r. poz. 1178), zwalnia się od akcyzy zużycie energii elektrycznej wyprodukowanej z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW przez podmiot, który zużywa tę energię. W praktyce oznacza to, że podmiot wytwarzający energię elektryczną na własne potrzeby przy użyciu paneli fotowoltaicznych o mocy do 1 MW podlega zwolnieniu od akcyzy w zakresie zużycia energii elektrycznej wytworzonej przy wykorzystaniu nadmienionej instalacji. Niemniej wymienione powyżej zdarzenia muszą występować łącznie. W innym przypadku podmiot jest zobowiązany do uiszczenia opisywanej opłaty akcyzowej.
Zgłoszenia rejestracyjnego do Centralnego Rejestru Podmiotów Akcyzowych – kogo obowiązują?
Z konieczności dokonania zgłoszenia rejestracyjnego do Centralnego Rejestru Podmiotów Akcyzowych zwolnione są podmioty wytwarzające energię elektryczną z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW, która jest przez nie wykorzystywana.
Ewidencja energii elektrycznej – kto jest zobowiązany do jej prowadzenia?
W sytuacji, gdy podmiot gospodarczy wytwarza energię elektryczną przy użyciu paneli fotowoltaicznych, a następnie część wytworzonej energii odsprzedaje, zobowiązany jest do prowadzenia ewidencji energii elektrycznej.
Zgodnie z treścią artykułu 138h ustawy z dnia 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym, ewidencję ilościową energii elektrycznej prowadzą:
- podatnik dokonujący sprzedaży energii elektrycznej nabywcy końcowemu;
- podatnik zużywający energię elektryczną w przypadku, o którym mowa w art. 9 przedmiot opodatkowania w przypadku energii elektrycznej ust. 1 pkt 3 i 4;
- podmiot reprezentujący, o którym mowa w art. 13 podatnik akcyzy ust. 5;
- podmiot dokonujący dostawy wewnątrzwspólnotowej lub eksportu energii elektrycznej.
W praktyce więc ewidencję energii elektrycznej zobowiązane są prowadzić podmioty zarówno podmioty sprzedające energię elektryczną nabywcy końcowemu, dokonujące dostawy wewnątrzwspólnotowej lub eksportu energii elektrycznej, zużywające energię elektryczną i będące w posiadaniu koncesji na wytwarzanie, magazynowanie, przesyłanie, dystrybucję lub obrót energią elektryczną, jak i zużywające energię elektryczną na własne potrzeby i nie będące w posiadaniu nadmienionej koncesji.
Deklaracja dla podatku akcyzowego – kiedy należy ją składać?
Jeśli firma podlega zwolnieniu od uiszczania podatku akcyzowego, nadal ma ona obowiązek składania deklaracji podatkowych AKC-KZ. Deklarację za kwartalny okres rozliczeniowy należy złożyć do 25. dnia drugiego miesiąca następującego po kwartale, w którym zaistniał obowiązek podatkowy. Deklaracje kwartalne obowiązują wyłącznie podmioty korzystające ze zwolnienia w akcyzie. W przypadku, gdy firma nie podlega zwolnieniu, zobowiązana jest do składania deklaracji miesięcznych (osoby fizyczne, które nie posiadają działalności gospodarczej podlegają zwolnieniu z obowiązku składania deklaracji).
Ewidencja energii elektrycznej – wyłącznie w postaci elektronicznej
Aktualnie podatnicy mają możliwość wyboru formy, w jakiej prowadzą oni ewidencje energii elektrycznej (postać papierowa lub elektroniczna). Niemniej zgodnie z treścią ustawy z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, od 1 lutego 2024 r. jedyną dopuszczalną formą prowadzenia opisywanych ewidencji będzie postać elektroniczna. Należy dodać, iż program wykorzystywany do prowadzenia e-ewidencji musi spełniać wymogi wyszczególnione w rozporządzeniu w sprawie ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy. Tym samym ewidencja musi być być prowadzona zgodnie z pisemną instrukcją obsługi programu komputerowego wykorzystywanego do prowadzenia tej dokumentacji i w taki sposób, aby:
- umożliwiała wgląd w treść dokonywanych wpisów oraz zapewniała ochronę przechowywanych danych przed zniekształceniem lub utratą;
- umożliwiała dokonywanie korekty danych, identyfikację osoby dokonującej tej korekty oraz daty jej dokonania;
- umożliwiała wygenerowanie i wydruk, w porządku chronologicznym wpisów, raportów i zestawień;
- uniemożliwiała usuwanie wpisów.
Przedsiębiorca może prowadzić elektroniczną ewidencję przy użyciu kilku programów. Ważne, aby każda z aplikacji spełniała powyższe wymogi. Z tego względu nie ma możliwości prowadzenie e-ewidencji akcyzowej przy użyciu arkusza kalkulacyjnego Excel.
Brak elektronicznej ewidencji akcyzowej lub niezłożenia zgłoszenia rejestracyjnego – sankcje
Brak prowadzenia ewidencji w wymaganej formie może skutkować powstaniem odpowiedzialności za wykroczenie skarbowe u osób odpowiedzialnych za nadzór i prowadzenie rozliczeń podatkowych danego podmiotu. Z kolei konsekwencją niezłożenia zgłoszenia rejestracyjnego albo dokonania rejestracji po terminie może być odpowiedzialność karno – skarbowa.
W przypadku gdy nieprowadzenie e-ewidencji zostanie zakwalifikowane jako przestępstwo skarbowe, wówczas na podmiot może zostać nałożona w postaci grzywny w wysokości od 10 do 240 stawek dziennych. Jeśli natomiast kwalifikacja czynu dotyczyć będzie wykroczenia, to na podmiot może zostać nałożona grzywna w wyznaczonej kwocie. Wysokość kwoty wyznaczana jest zazwyczaj przez urzędnika w postępowaniu mandatowym (nie może ona jednak przekroczyć podwójnej wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w chwili popełnienia czynu zabronionego). Niezłożenie zgłoszenia rejestracyjnego lub dokonanie rejestracji po terminie jest przestępstwem skarbowym i grozi za nie grzywna od 10 do 120 stawek dziennych.